De 'schat uit het bad' bestaat uit 139 bronzen munten en werd tijdens archeologische opgravingen in het voormalige vestingbad gevonden.

Deze vondst is waarschijnlijk een zogenaamde 'angstschat'. De voormalige eigenaar heeft het geld waarschijnlijk verstopt om het in veiligheid te brengen voor aanvallen door de Germanen.

Muntvondsten spelen altijd een bijzondere rol in de archeologie, omdat ze erg belangrijk zijn voor dateringen. De jongste munt (laatste munt) van de schat uit het bad kon worden gedateerd op het jaar 388. De schat kan daarom pas na die datum (terminus post quem) zijn verstopt.

In totaal zijn bij de archeologische opgravingen op Haus Bürgel circa 500 bronzen munten gevonden.

Deze replica van een vermoedelijk Germaanse votiefsteen en een leeuwenbuste verduidelijken hoe kostbaar bouwmateriaal van steen ten tijde van de bouw van de vesting was. Archeologen vonden op beide originelen mortelsporen uit de late oudheid – ze waren ingebouwd in het metselwerk van de vesting.

De votiefsteen stamt ongeveer uit de 2^e of 3^e eeuw en was gewijd aan de Matrones. De Matrones waren inheemse godinnen, waarvan de cultus wijdverspreid was in het huidige Duitse Rijnland.

De Matrones (Lat. Matres) werden vaak als drietal (moeders) afgebeeld.

De archeologen hebben hier natuurlijk geen volledige schoen gevonden. Het enige dat bewaard is gebleven, zijn de ijzeren spijkers. Deze liggen nog in de oorspronkelijke rangschikking en markeren zo de afdruk van de schoen.

De meeste vondsten die bij ons worden tentoongesteld waren oorspronkelijk waarschijnlijk grafgiften.

De Romeinen geloofden in een leven na de dood en daarom was het belangrijk dat er voldoende voorraad en kookgerei, maar ook persoonlijke voorwerpen in het graf werden meegegeven, omdat ze voor het leven in het hiernamaals nodig waren.

Ten tijde van de begrafenis waren de kruiken waarschijnlijk gevuld met wijn of olie. Net als munten is aardewerk voor archeologen een belangrijk middel om te dateren.

Het blootleggen van circa negentig brandgraven voor de poorten van de voormalige vesting leverde het bewijs dat de Romeinse nederzetting van Haus Bürgel al in de 1^e eeuw n. Chr. begon.

Een overleden Romein moest in staat zijn om de veerman Charon te betalen, die hem over de Styx zette (de rivier die de bovenwereld scheidt van de onderwereld). Daarvoor kregen de doden een muntstuk, de zogenaamde 'obool', onder de tong gelegd.

Styx betekent haat of afschuw. Volgens Hesiodos was Styx de dochter van Okeanos (titaan, personificatie van een rivier die de bewoonde wereld omcirkelt) en Tethys (titanide en godin van de zee, zus van Okeanos).

Vanaf de 1^e eeuw vestigden zich hier Romeinse soldaten. Toen het gevaar voor invallen door Germanen op het grondgebied van het Romeinse Rijk toenam, werd er in de 4^e eeuw een stenen militaire vesting gebouwd. In de middeleeuwen werd de oude vesting omgebouwd tot een Frankische burcht en in de Nieuwe Tijd werd het een vreedzaam landgoed.

Haus Bürgel werd in 1019 voor het eerst gedocumenteerd met de naam 'Castrum In Burgela' – daar komt ook de huidige naam vandaan. Sinds de 19^e eeuw was Haus Bürgel in het bezit van de graven von Nesselrode. In 1989 kocht de NRW-stichting Haus Bürgel samen met de omringende riviervlakte. Tegenwoordig valt Haus Bürgel onder monumentenzorg en de natuur in de omgeving, de Urdenbacher Kämpe, is ook beschermd. Sinds 2003 is er een Romeins museum op Haus Bürgel.

Alle voorwerpen die in het museum zijn tentoongesteld, zijn tijdens opgravingen op Haus Bürgel gevonden. Er zijn geen museumstukken geleend van andere musea.

De militaire vesting ontstond aan het begin van de 4^e eeuw als reactie op de toenemende overvallen door de Germanen en de vesting behoorde tot de Neder-Germaanse Limes, de noordelijke grens van het Romeinse Rijk. De Rijn diende als natuurlijke grens tussen het Germaanse en het Romeinse gebied en tegenwoordig worden (bijna) alle archeologische vondsten van de grensvestigingen nog steeds op de linkeroever van de Rijn gevonden.

Bezoekers die tegenwoordig naar ons toe komen, stellen echter vast dat Haus Bürgel op de rechteroever van de Rijn, dus op Germaans grondgebied staat!

Het raadsel van de 'verkeerde' Rijnoever kan makkelijk worden opgelost – de Rijn verliep in de 4^e eeuw nog anders. De vesting stond oorspronkelijk in een meander aan de linkeroever van de grensrivier. Dat veranderde vermoedelijk na een overstroming in het jaar 1374: toen het water zich terugtrok, stelden de bewoners vast dat de Rijn een nieuwe bedding had gevonden – Haus Bürgel lag nu aan de rechteroever.

De Romeinse kinderen Quintus en Laetitia kennen Haus Bürgel als geen ander. Misschien gaan ze binnenkort met jou op ontdekkingstocht?

Creatieve kunstenaars vinden hier een kleurplaat met Quintus en Laetitia en een kleurplaat met soldaat Titus. Welke kleuren passen het beste bij hen?

>> Kleurplaat Quintus & Laetitia

>> Kleurplaat soldaat Titus

Creatieve knutselaars kunnen een knutselset downloaden; Haus Bürgel voor bij jou thuis!

Print alles uit, knip het huis langs de groene lijntjes uit en plak de witte randen aan de daken en muren vast met lijm.

Als het gebouw klaar is, kan het op het groene weiland worden gezet. Daar zijn ook nog een paar dieren die je kunt kleuren.

Knutselmodel deel 1 - het herenhuis
Knutselmodel deel 2 - de bodem / het weiland